ορισμός του σχετικισμού
Ο σχετικισμός είναι ένα φιλοσοφικό ρεύμα που βασίζεται σε μια ιδέα: η απόλυτη αλήθεια δεν υπάρχει. Με άλλα λόγια, η αλήθεια είναι σχετική, με την έννοια ότι η έννοια της αλήθειας εξαρτάται από μεταβλητά κριτήρια (επιστημονικές θεωρίες, προσωπικές αξιολογήσεις ή πολιτιστικές παραδόσεις).
Η έννοια του σχετικισμού είναι αντίθετη με αυτήν του δογματισμού, που είναι η πνευματική προσέγγιση που υπερασπίζεται την ύπαρξη μιας αλήθειας ή δόγματος ως θεμελιώδους αρχής.
Ηθικό σχετικισμό
Τα ανθρώπινα όντα δεν μπορούν να αποφύγουν την ηθική εκτίμηση της συμπεριφοράς. Αυτό σημαίνει ότι θεωρούμε κάτι καλό ή κακό για κάποιο λόγο. Από τη σχετικιστική σκοπιά, οι ηθικές αξιολογήσεις υπόκεινται σε μια παγκόσμια άποψη και, επομένως, υπάρχουν τόσες παγκόσμιες απόψεις όσο υπάρχουν πολιτισμοί ή άτομα. Κατά συνέπεια, η επιβεβαίωση ότι κάτι είναι καλό ή κακό είναι θέμα περιστάσεων που καθορίζουν ηθικές κρίσεις.
Ο σχετικισμός είναι μια στάση
Ο σχετικισμός έχει μια φιλοσοφική διάσταση στην προέλευσή του, τόσο σε σχέση με τη γνώση όσο και σε σχέση με την ηθική. Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση υπερβαίνει το φιλοσοφικό έδαφος. Στην πραγματικότητα, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι ο σχετικισμός είναι ένας τρόπος να δούμε την πραγματικότητα ή, με άλλα λόγια, μια ζωτική στάση.
Έτσι, όποιος θεωρεί τον εαυτό του σχετικό, καταλαβαίνει ότι η αλήθεια του βασίζεται στη δική του ιδέα της αλήθειας και δεν είναι η αλήθεια με κεφαλαία γράμματα. Ο σχετικιστής γνωρίζει την επίδραση του πολιτιστικού του περιβάλλοντος στις ιδέες του. Με αυτή την έννοια, καταλαβαίνει ότι οι άλλοι άνθρωποι έχουν διαφορετικές απόψεις, καθώς ζουν επίσης διαφορετικές συνθήκες.
Το άτομο που υπερασπίζεται τον σχετικισμό απομακρύνεται από τις δογματικές θέσεις και τείνει προς την ανοχή
Αυτή η πνευματική συμπεριφορά έχει μια σαφώς θετική πτυχή: αποφεύγει τον φανατισμό και κάθε ιδεολογία που βασίζεται σε απόλυτες αλήθειες. Εάν κάποιος βλέπει την πραγματικότητα με σχετικιστικό βλέμμα, δεν πιστεύει ότι ο πολιτισμός του, η χώρα του ή οι ιδέες του είναι οι καλύτεροι. Ωστόσο, το πνεύμα του σχετικισμού έχει έναν ορισμένο «κίνδυνο»: την τάση να δεχόμαστε τίποτα ως έγκυρο, αφού όλα είναι σχετικά.
Εάν αυτή η διανοητική προσέγγιση ή στάση της ζωής φτάσει στο άκρο, είναι πιθανό ότι σχεδόν οποιαδήποτε θέση μπορεί να δικαιολογηθεί. Στην πραγματικότητα, με μια αυστηρή έννοια ο σχετικισμός είναι αντιφατικός, αφού επιβεβαιώνοντας ότι δεν υπάρχει αλήθεια, επιβεβαιώνεται ήδη μια αλήθεια.
Οι «αδυναμίες» του σχετικισμού το καθιστούν ένα ρεύμα που απορρίπτεται από διάφορα μέτωπα, ειδικά από θρησκευτικές προσεγγίσεις που βασίζονται σε θεμελιώδεις αρχές.
