ορισμός της ομοιόστασης
ο ομοιοσταση Είναι η κατάσταση ισορροπίας ή αρμονικής λειτουργίας του σώματος. Είναι μια κατάσταση που είναι εγγενής σε μια καλή κατάσταση υγείας. Η λέξη προέρχεται από τα ελληνικά, από homos που σημαίνει παρόμοια και από στάση, η οποία είναι ακριβώς ισοδύναμη με τη σταθερότητα.
Αυτή η ισορροπία επιτυγχάνεται όταν υπάρχει μια συσχέτιση μεταξύ καθεμιάς από τις δομές που αποτελούν ένα ζωντανό ον, οι οποίες με τη σειρά τους διέπονται από συστήματα ελέγχου που έχουν διαδικασίες ανατροφοδότησης.
Μηχανισμοί ελέγχου που επιτρέπουν τη διατήρηση της ομοιόστασης
1. Ρύθμιση μέσω του νευρικού συστήματος
Οι μηχανισμοί ελέγχου και ρύθμισης πραγματοποιούνται κυρίως από το νευρικό σύστημα. Αυτό έχει συστήματα συλλογής πληροφοριών από το εξωτερικό καθώς και από τους διάφορους ιστούς που περιλαμβάνουν διάφορους τύπους υποδοχέων και τη σύνδεσή τους με το κεντρικό νευρικό σύστημα μέσω προσαγωγών οδών.
Αυτές οι πληροφορίες που λαμβάνονται υποβάλλονται σε επεξεργασία σε διάφορα νευρικά κέντρα από τα οποία οι αναρροφούμενες οδοί αναχωρούν στους διαφορετικούς ιστούς, προκειμένου να πραγματοποιηθεί μια συγκεκριμένη δράση. Αυτές οι ρυθμιστικές ενέργειες πραγματοποιούνται κυρίως από το αυτόνομο νευρικό σύστημα, ένα παράδειγμα αυτού είναι η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, της θερμοκρασίας του σώματος, του ρυθμού σφυγμού ή της αναπνοής, μεταξύ πολλών άλλων διαδικασιών.
Οι συνδέσεις με το ενδοκρινικό σύστημα δημιουργούνται επίσης από το νευρικό σύστημα, το οποίο αποτελεί ένα σημαντικό εκτελεστικό σκέλος ελέγχου που πραγματοποιείται από το ορμονικό σύστημα που δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα σύστημα χημικών αγγελιοφόρων.
Η συσχέτιση μεταξύ του νευρικού συστήματος και του ενδοκρινικού συστήματος συμβαίνει στις συνδέσεις μεταξύ του υποθάλαμου και της υπόφυσης.
2. Ρύθμιση μέσω του ενδοκρινικού συστήματος
Η υπόφυση ρυθμίζει τη λειτουργία όλων των αδένων του σώματος, δομές που παράγουν ουσίες που ονομάζονται ορμόνες και είναι υπεύθυνες για τη λειτουργία και τη ρύθμιση των διαφόρων δραστηριοτήτων των διαφόρων ιστών του σώματος.
Το ορμονικό σύστημα διαθέτει έναν μηχανισμό ανατροφοδότησης που εγγυάται έναν λεπτό έλεγχο στην απελευθέρωση των διεγερτικών παραγόντων που παράγονται σε υπόφυση.
Ένα παράδειγμα αυτού είναι για παράδειγμα η απελευθέρωση διεγερτικών παραγόντων της ωοθήκης από την υπόφυση, γεγονός που διεγείρει την παραγωγή οιστρογόνων που ευνοεί την ωρίμανση ενός ωοθυλακίου για να προκαλέσει ωάριο. Όταν απελευθερώνεται αυτό το ωάριο, η ωοθήκη αρχίζει να παράγει προγεστερόνη, η οποία είναι η ορμόνη που είναι υπεύθυνη για μια σειρά αλλαγών στη μήτρα που την προετοιμάζουν ώστε να είναι σε θέση να φωλιάσουν το έμβρυο σε περίπτωση γονιμοποίησης της ωοθήκης.
Εάν συμβεί γονιμοποίηση, το έμβρυο παράγει μια ορμόνη (χοριακή γοναδοτροπίνη) που διεγείρει την παραγωγή προγεστερόνης από την ωοθήκη, η οποία αναστέλλει τη διέγερση της υπόφυσης στην ωοθήκη, με την οποία η ωορρηξία δεν θα εμφανιστεί ξανά. Διαφορετικά, εάν δεν πραγματοποιηθεί γονιμοποίηση, η μήτρα υφίσταται απολέπιση του εσωτερικού της στρώματος, προκαλώντας εμμηνορροϊκή ροή, πτώση των επιπέδων προγεστερόνης, η οποία ενεργοποιεί και πάλι την υπόφυση έτσι ώστε να εμφανιστεί ένας νέος κύκλος.
Οι ομοιοστατικοί μηχανισμοί εκτελούν διαφορετικές λειτουργίες:
1) τη χρήση της προσλαμβανόμενης τροφής και την επακόλουθη εξάλειψή της (για παράδειγμα, με εφίδρωση ή απέκκριση),
2) η ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος επιτρέπει την προσαρμογή ενός ζώου στο φυσικό του περιβάλλον,
3) το ανοσοποιητικό σύστημα ως μηχανισμός άμυνας έναντι οποιουδήποτε εξωτερικού σώματος (για παράδειγμα, ορισμένα βακτήρια) και
4) την απορρόφηση νερού στα κατάλληλα επίπεδα για να επιτρέψει την ίδια την ύπαρξη ενός φυτού, ενός ζώου ή ενός ανθρώπου.
Αυτές οι διαδικασίες είναι συγκεκριμένα παραδείγματα ζωτικών λειτουργιών που ρυθμίζονται από την ομοιόσταση.
Το ομοιοστατικό μοντέλο και η ανθρώπινη συμπεριφορά
Εάν όλα τα ζωντανά όντα έχουν έναν εσωτερικό μηχανισμό ομοιοστατικού τύπου, είναι λογικό να πιστεύουμε ότι αυτή η ιδέα ισχύει για την ανθρώπινη συμπεριφορά. Εάν είμαστε φυσιολογικά υγιείς όταν υπάρχει σωστή αυτορύθμιση ζωτικών λειτουργιών, κάτι παρόμοιο θα συμβεί σε σχέση με τη συμπεριφορά μας. Έτσι, η συναισθηματική μας ισορροπία χρειάζεται κάποιο μηχανισμό που επιτρέπει τη σταθερότητα των συναισθημάτων.
Πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η κατάσταση του νου ενός ατόμου εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, από το πώς είναι σωματικά. Σκεφτείτε ένα άτομο με σχιζοφρένεια που δεν παίρνει τα φάρμακά του. Αυτή η περίσταση θα προκαλέσει αναμενόμενα μια συναισθηματική ανισορροπία. Ομοίως, ένας τραυματισμένος αθλητής που δεν παίζει αθλήματα θα αισθάνεται αποθαρρυνμένος επειδή τα επίπεδα ενδορφίνης του είναι χαμηλότερα από το συνηθισμένο. Τελικά, το πώς είμαστε διανοητικά εξαρτάται από δύο θεμελιώδεις παράγοντες: τις χημικές αντιδράσεις που συμβαίνουν στο σώμα μας και εξωτερικά γεγονότα που δημιουργούν ορισμένες φυσικές ή διανοητικές αλλοιώσεις. Και τα δύο θέματα εξισορροπούνται συνειδητά ή ασυνείδητα από κάποιον ομοιοστατικό μηχανισμό.
